Mindfulness, a może coś więcej? Społeczny wymiar uważności.

Dr hab. Paweł Holas, Uniwersytet Warszawski

Uważność (mindfulness) jest definiowana jako nieoceniająca świadomość tego co się doświadcza w
chwili bieżącej, włączając w to myśli, doznania, uczucia oraz świadomość otoczenia. Uważność ma
swoje korzenie w różnych tradycjach kontemplatywnych, zwłaszcza w psychologii buddyjskiej mającej
2500 lat. Opisuje się w niej medytację uważności jako dostępną dla każdego metodę zmniejszania
cierpienia i rozwoju pozytywnych jakości, takich jak: samoświadomość, mądrość, współczucie i
równowaga emocjonalna. Coraz popularniejsza na Zachodzie od około 30 lat uważność i interwencje
na niej oparte (MBI, Mindfulness-Based Intervensions), a zwłaszcza Terapia Poznawcza Oparta na
Uważności (MBCT), stają się intensywnie badanym zjawiskiem i nową modalnością terapeutyczną, o
udokumentowanych w badaniach naukowych korzystnych efektach szczególnie w zaburzeniach
nastroju, uzależnieniach i problemach lękowych. Intensywnie rozwijana w kontekście zdrowia,
uważność i MBI zaczynają być coraz szerzej stosowane w innych obszarach życia społecznego, w tym
zwłaszcza w edukacji.
Wraz z coraz większą popularnością i obecnością w mediach, uważność oddala się od swoich korzeni i
ulega pewnemu uproszczeniu i spłyceniu jako łatwej i przyjemnej drogi do szczęścia, sukcesu itp.
(zjawisko McMindfulness).
Celem wykładu będzie z jednej strony zwrócenie uwagi na kontemplatywne korzenie uważności oraz
osadzenie jej w szerszej perspektywie jako istotnego ale nie jedynego elementu, którego rozwijanie i
kultywowanie prowadzi do wzrostu świadomości, mądrości i zdrowienia. Z drugiej strony celem
wykładu jest zarysowanie pewnej syntezy i panoramy zastosowań i skuteczności uważności oraz
terapii na niej opartych (MBI) z podkreśleniem ich społecznego i transformującego wymiaru.

​

Uważność w aktorstwie: Sztuka życia.

​

Anna Zubrzycki

​

W swoim wystąpieniu Anna opisze genezę i rozwój unikalnego podejścia do
Treningu Koordynacyjnego aktora, bo taką nazwę nosi system treningu aktora
w oparciu o Uważność. To holistyczne podejście karmi i zasila artystyczne
umiejętności aktorów: wrażliwe ‘słuchanie”, pracowanie z wyobrażeniowymi i
ekspresywnymi instynktami ciała; ucieleśnianie obecności, skupienie, ufność i
gotowość; śpiewanie i zestrajanie się. W tej technice zawiera się również
trening Współczucia podczas którego performerzy uczą się jak budować
troskliwe i autentyczne relacje w obrębie artystycznego zespołu. Technika
Koordynacji stanowiła przedmiot nauczania na Wydziale Aktorskim na
Manchester Metropolitan University w Wielkiej Brytanii w latach 2004-2014.
Anna stostuje jego zasady i techniki we wszystkich aspektach praktyk ciała i
umysłu w treningu Uważności, Współczucia i Wglądu.

​

Uważność a praktyka Zen.
 

Jarek Chybicki

​

Polskie firmy i przedsiębiorstwa coraz chętniej sięgają po treningi mindfulness. Wydaje się, że dzieje się tak z kilku powodów. Pracownicy i menedżerowie uczestniczą w otwartych kursach MBSR i w sposób naturalny chcą promować mindfulness w swoim środowisku pracy. Mindfulness staje się też coraz bardziej popularną i znaną metodą w tzw. mainstreamie. Wreszcie stres w pracy staje się na tyle wysoki, że firmy zaczynają dostrzegać problem negatywnego wpływu stresu na efektywność pracy. Niezależnie od powodów firmowe programy mindfulness przebiegają nieco inaczej niż klasyczne ośmiotygodniowe treningi MBSR. Podczas wystąpienia przedstawione zostaną najlepsze praktyki podczas wdrażania mindfulness w firmach, zagrożenia jakie stoją przed nauczycielami uważności i wreszcie możliwe efekty mindfulness w środowisku pracy.

​

​

Co religia podzieli, medytacja połączy. Świadectwo z doświadczeń ośrodka praktyk kontemplatywnych i dialogu międzyreligijnego ‘Melete’.

​

Bogdan Białek

​

Tematem wystąpienie będzie świadectwo z doświadczeń  ośrodka praktyk kontemplatywnych i dialogu międzyreligijnego „Melete’"  Spotkania międzyreligijne w Kielcach rozpoczęły się w 2012 roku. Najpierw jako wieloreligijne spotkanie osób związanych z różnymi tradycjami religijnym praktykującymi medytację lub inne formy kontemplatywne. W następnych latach odbyły się wspólne odosobnienia prowadzone przez dwóch nauczycieli z różnych systemów religijnych lub jednego łączącego w sobie dwie tradycje. Były więc spotkania chrześcijańsko-żydowskie, chrześcijańsko-muzułmańskie, chrześcijańsko buddyjskie. Są to w Polsce pionierskie kroki, przełamujące z ogromnym oporem uprzedzenia i stereotypy, nieufność i obawy obecne u wszystkich, do których zaproszenia do udziału w spotkaniach były kierowane. Czy zatem  taki rodzaj poszukiwań i praktyk duchowych ma sens? Czy cisza zrodzona przez medytację stwarza przestrzeń czy też budzi demony?

​

​

Uważność w prawie i mediacjach.

​

Katarzyna Przyłuska-Ciszewska

​

​

W temacie tak ważnym jak prawo, ludzka postawa i odpowiedni stan świadomości są
zasadnicze dla pomyślnego, a więc naprawdę sprawiedliwego rozwiązania sprawy.
Nieodpowiednie podejście sędziego, adwokata czy prokuratora może mieć nie tylko
negatywne skutki krótkotrwałe, ale może doprowadzić do cierpienia i tragedii. I nierzadko
doprowadza. Kształcenie świadomości oraz umiejętności rozpoznawania tego, co dzieje się z
umysłem i pracy z tym, jest więc wśród tych, którzy obejmą lub już objęli stanowiska w
wymiarze sprawiedliwości, nie tylko potrzebne, ale wydaje się być koniecznością.
Uważność w prawie i zawodach prawniczych to w Polsce temat całkowicie nowy. O
wrażliwości w prawie mówimy czasem, ale częściej w kontekście praw zwierząt niż ludzi.
Jest wiele do zrobienia.
Jednak dla mnie uważność w prawie to nie tylko uważne obserwowanie chwili umysłem
nieoceniającym i otwartym na to co tu i teraz. Uważność może stać się metodą służącą
poprawie dobrostanu prawników jako osób sprawujących wymiar sprawiedliwości,
rozwojowi samoświadomości ludzi i środowiska, radzenia sobie z trudnymi emocjami oraz
rozwijania i stabilizacji uwagi, koncentracji (ale też umiejętności relaksacji), także poprzez
pracę zorientowaną na ciało i oddech.
Dodatkowo uważność poprzez rozwój świadomości uwrażliwia na drugiego człowieka, jego
stan emocjonalny, potrzeby i wreszcie jego prawa - w tym podstawowe prawo do godności.
Uważność w prawie to także współczucie wobec siebie i innych (compassion) oraz odwaga w
byciu wrażliwym i profesjonalnym jednocześnie, świadomym, obecnym, zrównoważonym.
Mindfulness może być dla prawników prostą metodą radzenia sobie ze stresem. A stresu w
tym zawodzie nie brakuje. Zawód prawnika jest trudny i wymaga ciągłego wysiłku, nie tylko
intelektualnego, ale także nieustannej pracy w relacjach z innymi ludźmi, zespołami,
strukturami/systemami, najczęściej w konflikcie czy sporze. Często realny wpływ prawnika
na dziejącą się rzeczywistość jest niezauważalny, ale jego uważna obecność może być
źródłem spokoju i dobrostanu Klienta czy podsądnego. Praktyki uważności i medytacji
ujawniają korzystne i znaczące skutki dla poprawy koncentracji, umiejętności słuchania,
empatii i dobrego samopoczucia. Coraz więcej prawników na świecie, w tym sędziów,
adwokatów i mediatorów uważa, że proces medytacyjny jest pomocny dla ich pracy i
korzystny dla ich życia w ogóle.
W czasie długoletniej praktyki prawniczej obserwowałam tysiące spraw, konfliktów, wojen.
Widziałam potrzebę wprowadzenia do Polski alternatywnych sposobów rozwiązywania
konfliktów (ARD) - w tym przede wszystkim mediacji. W 2011 roku założyłam za zgodą
władz Adwokatury Centrum Mediacyjne przy Naczelnej Radzie Adwokackiej.
Jest to jedno z tych działań, które dają wymierne efekty. Rozwiazywanie sporów przez same
strony przy pomocy bezstronnego, neutralnego mediatora redukują stres, eliminują lek i
niepokój często towarzyszący zarówno ofierze jak i oskarżonemu. To sytuacje bardzo trudne.
Ale są alternatywy.
Sytuacje życiowe, w których pracują prawnicy często wykraczają poza powszechnie przyjęte
i akceptowalne schematy dotyczące odporności na stres. Stres jest biologicznie uzasadnionym
mechanizmem, który zapewnia ludziom przetrwanie. Jednakże chroniczne narażenie na stres
prowadzi do pogorszenia stanu zdrowia, jakości życia i relacji. W tym oddziałuje na system
wymiaru sprawiedliwości poprzez prace sędziów, prokuratorów czy obrońców.

Uważne sądzenie (mindfull jugding) czy uważna obrona (mindfull advocacy) powinny wejść
na stałe do programów nauczania (wprowadzenie uważności do programów kształcenia) i
zarządzania pracą prawników.